Το κοινοτικό ιδεώδες της Εθνεγερσίας

Πέρα από κάθε αμφιβολία, μέρα με την ημέρα επιβεβαιώνεται πως οι καιροί που διάγει τούτος ο τόπος και ο λαός του είναι καιροί έσχατοι, καιροί βιβλικοί. Και αυτό όχι γιατί το ελληνικό Γένος δεν έχει βρεθεί ιστορικά σε πολύ χειρότερη μοίρα από σήμερα, αλλά διότι είναι πλέον τραγικά εμφανής η απουσία δομών, θεσμών και οργανισμών αντίστασης και επιβίωσης. Αυτό και μόνο το συμπέρασμα θα μπορούσε να αποτελεί την εναρκτήρια οδό από την οποία θα γινόταν η εκκίνηση για την οποιαδήποτε πάλη ενάντια στην παρακμή και την τελική πτώση αυτού του λαού.

Νεοελλαδική παρακμή
Βέβαια οι έσχατοι καιροί έχουν και ένα επιπλέον γνώρισμα. Αυτό της εμφάνισης ψευδοπροφητών, «σωτήρων», αυτόκλητων και «πάνσοφων», του κάθε λογής παντογνώστη δημαγωγού, ο οποίος παρουσιάζεται ως πολιτική και πνευματική αυθεντία έτοιμος να μας σώσει από την καταστροφή και να μας επαναφέρει στην δόξα  και την ευημερία… Έτσι και σήμερα διάφοροι τηλεοπτικοί σωτήρες εφευρίσκουν καθημερινά και έναν τρόπο, ένα σωτήριο λεξιλόγιο για να «σωθεί» η Ελλάδα, είτε αυτό λέγεται PSI, είτε μνημόνιο, είτε επαχθές χρέος, είτε γερμανικές αποζημιώσεις, είτε κατοχικά δάνεια, είτε επιστροφή στη δραχμή,  είτε ορυκτός πλούτος, είτε ΑΟΖ, είτε κυβέρνηση «εθνικής ενότητας», και άλλα τόσα ακόμη που θα ακουστούν από τις τηλεοπτικούς καρνάβαλους. Το γεγονός όμως παραμένει και δεν αλλάζει, και αυτό είναι πως αυτός ο λαός μέρα με την ημέρα βυθίζεται ολοένα και περισσότερο στην καταστροφή, η δε Ελλάδα έχει καταστεί ο διεθνής περίγελος.

Σε μια διαδρομή μόλις τριάντα οκτώ ετών άλλαξε η συνειδησιακή υπόσταση του Έλληνα. Και το χειρότερο, η περίοδος του διαβόητου «εκσυγχρονισμού» (1996 και εντεύθεν) με αποκορύφωμα την δεκαετία του ευρώ, η ελληνική κοινωνία όχι απλά μεταλλάχθηκε σε μια πιστωτική κάρτα, αλλά ακόμη χειρότερα εκθεμελίωσε από την συνείδηση και το βίωμα της, οτιδήποτε σηματοδότησε την έννοια της ελληνικότητας ως κοινωνίας σχέσεων, τουλάχιστον κατά το πρόσφατο ιστορικό παρελθόν. Παιδεία, Εκκλησία, Στρατός, οικογένεια, εργασία, ψυχαγωγία, αθλητισμός, μεταλλάχθηκαν σε μηχανές εκφυλισμού και ψυχικής υποδούλωσης των Ελλήνων στον βωμό του «εξευρωπαϊσμού» και του εκσυγχρονισμού του κράτους.

Βίωμα ετερότητας
Αν παρατηρήσει κανείς την κοινωνική φαινομενολογία του Ελληνισμού σε ολόκληρη την διαχρονία του, αμέσως θα προσέξει ότι το θεμέλιο συστατικό του ώστε να μεγαλουργήσει ή να επιβιώσει, ήταν πάντοτε ο συνεκτικός δεσμός της κοινότητας. Από τους αρχαιοέλληνες που βιώσαν την Πόλη- Κράτος και τον Δήμο ως γεγονός εμπειρίας, βιώματος και τρόπο υπάρξεως των κοινωνικών σχέσεων με σκοπό την Πολιτική (λειτουργία της πόλεως) και το Αληθεύειν, στους βυζαντινούς χρόνους με τις συντεχνίες, έως τους πολύ προσφάτους ακόμη χρόνους κατά τους οποίους η έννοια της κοινότητας ως κοινωνίας σχέσεων, και βίωμα αλληλοπροσφοράς, ήταν η κινητήρια δύναμη του Έλληνα. Το ελληνικό έθνος κατέγραψε την ιστορική του παρουσία στηριζόμενο πάντοτε στην θεμελιώδη έννοια της Κοινότητας. Οι περισσότεροι άλλωστε από εμάς θυμόμαστε ακόμη πως κάποτε η κοινωνική ζωή είχε ως κέντρο την Ενορία και την γειτονιά. Δηλαδή τους δυο άξονες των κοινωνικών σχέσεων του Έλληνα, μέχρι την εποχή του life style και της κομματικής και τηλεοπτικής παράνοιας. Ο Έλληνας όπου γης πρώτα κτίζει γειτονιά, μετά Εκκλησία και μετά σχολείο. Το «μετέχειν» και το «κοινωνείν», αποτέλεσαν τους πυλώνες του Ελληνισμού.

Κοινωνειν και επανάσταση
Το νεοελληνικό κράτος ως γνωστόν είναι αποτέλεσμα της Επανάστασης του 1821, αποτέλεσμα και όχι δημιούργημα, καθώς για την δημιουργία του χρειάστηκε αρκετή (και σίγουρα όχι τιμητική για τους Έλληνες) συνδρομή από τον παράγοντα των ξένων συμφερόντων. Ας είναι. Το γεγονός είναι ότι το 1821 υπήρξε για την Ελληνική Φυλή μια συγκλονιστική  έκφραση του πολεμικού ιδεώδους και της πίστης στην Ελευθερία. Αφήνουμε στην άκρη τις κωμικές θεωρίες διαφόρων περισπούδαστων απατεώνων ότι ο Διαφωτισμός, και τα ιδεώδη της Γαλλικής Επανάστασης ώθησαν τους Έλληνες στον εθνικό αγώνα.

Οι Έλληνες δεν είχαν ανάγκη κανένα δυτικό ιδεολόγημα και κανέναν Φράγκο ή Φραγκολεβαντίνο για την ελευθερία τους. Για τον Έλληνα πρωτεύοντα ήταν η Πίστη και η εμπιστοσύνη, που προαπαιτούν σχέσεις κοινωνίας προσώπων, και όχι τα επαναστατικά μανιφέστα και οι φράγκικες αμπελοφιλοσοφίες.  Ακόμη, άσχετα το πώς διαβάζουμε σήμερα εμείς την  ιστορία, και οι ιδέες του Ρήγα ή του Κοραή ελάχιστη έως μηδενική απήχηση είχαν στο μεγάλο μέρος των επαναστατημένων Ελλήνων. Και αυτό διότι την πρόγευση της ελευθερίας τους την βίωναν καθημερινά, ως κοινωνία σχέσεων μέσα στην κοινότητα, δεν είχαν ανάγκη από χαρτιά, σοφίσματα και δυτικογενή ιδεολογήματα. Με κέντρο την Ενορία Ο Έλληνας, δημιουργούσε και αντιστεκόταν στον Τούρκο.

Κρατώντας τον κοινωνικό συνεκτικό δεσμό του από το φαινομενικά απλό αλλά βαθύτατα ουσιαστικό αυτό γεγονός, ο Έλληνας μπορούσε να διευρύνει την έννοια της Κοινότητας (όχι όμως με την δυτική αλλοτρίωση του «κοινωνικού συμβολαίου»), και το βασικότερο, να διαφυλάσσει την εθνική και κοινωνική του συνοχή. Έτσι μέσα σε καθεστώς σκλαβιάς καταφέρνει να δημιουργεί οικονομικές, επαγγελματικές, και εμπορικές κοινότητες (συντεχνίες), να οργανώνεται και να εξαπλώνεται σε όλη την Οθωμανική αυτοκρατορία και στην Ευρώπη, έχοντας πάντα ως κέντρο την Ενορία και το σχολείο. Γράφει επί του θέματος η κορυφαία λαογράφος Αγγελική Χατζημιχάλη: «Η κοινότητα και οι συντεχνίες διαδραματίζουν σπουδαιότατο ρόλο από τα πρώτα χρόνια της τουρκοκρατίας. Πετυχαίνουν να καταδυναστεύεται όσο γίνεται λιγότερο, ο ελληνικός λαός, που γερά οργανωμένος διατηρεί την εθνική του συνοχή… Το εμπορικό λοιπόν και επαγγελματικό στοιχείο με τους αντιπροσώπους του μετέχει ενεργά μέσα στην κοινότητα και σε κάθε τοπική εξουσία. Γενικότερα εκπροσωπεί το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνικής ζωής του ελληνισμού και την εθνωφελή δράση του μετά την Άλωση…  Ενωμένοι γερά με τις συντεχνίες οι υπόδουλοι Έλληνες σφιχτοδεμένοι γύρω σε αυτές αποκτούν δύναμη, πλούτη, γίνονται σεβαστοί στον κατακτητή και επιβάλλονται χάρις στην οικονομική τους ανεξαρτησία που επιτρέπει την ηθική, πνευματική και πατριωτική τους υπόσταση… Η σωματειακή και συνεταιριστική οργάνωση στάθηκε μια από τις πιο χαρακτηριστικές κοινωνικές εκδηλώσεις του τουρκοκρατούμενου ελληνισμού». Το «δαιμόνιο» λοιπόν του Έλληνα εκδηλωνόταν πάντοτε ως γεγονός κοινωνίας πρόσωπων, ως κοινωνείν του βίου, και όχι γενικά και αόριστα στον «ιδιωτικό τομέα», άλλη  μια έκφραση του εκφυλιστικού συρμού της θλιβερής εποχής μας.

Ακόμη και η δημιουργία της Φιλικής Εταιρείας υπήρξε δημιούργημα της Κοινότητας, και η ίδια αποτελούσε μια κοινωνία, όπως και η φοιτητική κοινότητα συγκρότησε τον ένδοξο Ιερό Λόχο.

Έτσι λοιπόν το 1821 βρίσκει ένα Έθνος δομημένο σταθερά με συνεκτικούς δεσμούς, σφυρηλατημένους μέσα στις κοινωνικές σχέσεις, με κοινή αναφορά και κοινό προορισμό. Έναν Ελληνισμό ως μια οργανωμένη συλλογικότητα. Έλληνες πλούσιοι και φτωχοί, μορφωμένοι και αγράμματοι, μαθημένοι στα όπλα και άμαθοι στη φωτιά, άνδρες και γυναίκες, όλοι σαν ένα σώμα, σαν ένας οργανισμός, γράφουν στιγμές μεγαλείου. Μόνα ξένα σώματα το 1821 είναι οι κοτζαμπάσηδες και οι τσιφλικάδες, οι οποίοι ήταν πάντα ξένα σώματα και για την Κοινότητα, η οποία από μόνη της τους είχε ξεβράσει, γεγονός το οποίο το βλέπουμε και στα πρώτα χρόνια του ελληνικού κράτους. Αξίζει εδώ να τονίσουμε πως για τους κοτζαμπάσηδες τόσο στην τουρκοκρατία, όσο και μετά την επανάσταση, τόσο η θρησκευτικότητα ήταν κάτι ατομικό μιας και οι περισσότεροι είχαν ιδιωτικούς ναούς στα κτήματα τους, όσο και η παιδεία, αφού τα παιδιά τους εκπαιδεύονταν κατ’ οίκον μη καταδεχόμενοι να εκκλησιαστούν ή να στείλουν τα παιδιά σχολείο τους μαζί με τους «κολίγους». Γι’ αυτό και η τιμωρία τους από τους επαναστατημένους Έλληνες, υπήρξε μεγαλύτερη ακόμη από αυτήν στους Τούρκους.

Συμπερασματικά
Η Ελλάδα σήμερα οδεύει με μαθηματική ακρίβεια προς τον θάνατο. Όχι διότι χρεοκόπησε οικονομικά, όχι διότι χρεοκόπησε πολιτικά, όχι διότι είναι πλέον επίσημα ένα προτεκτοράτο των διεθνών τοκογλύφων.

Αυτός ο τόπος πεθαίνει γιατί ο λαός του απεμπόλησε τις δυνάμεις της συνειδησιακής και υπαρξιακής του ετερότητας. Είναι το μοναδικό κράτος του κόσμου στο οποίο η Κοινότητα θεσμικά καταργήθηκε με το χυδαίο πρόσχημα της εξοικονόμησης πόρων («Καλλικράτης», συγχωνεύσεις σχολείων, καταργήσεις νοσοκομείων, διάλυση αγροτικών συνεταιρισμών κτλ). Στην νεοελληνική συνείδηση πλέον πολύ δύσκολα θα ανιχνεύσει κανείς τις θεμελιώδεις έννοιες του Ελληνισμού, το «ανήκειν» και το «μετέχειν», καμιά αίσθηση της κοινωνίας και πολιτισμικής αυτοσυνειδησίας, πόσω δε μάλλον μέσα στο τερατούργημα της πολυπολιτισμικής μεγαλούπολης, στο οποίο καθημερινά βυθίζεται στην πνευματική καθυστέρηση, στην ψυχική υπανάπτυξη, στον εκφυλισμό και στην φαυλότητα. Και όσο μιλάμε την γλώσσα των ιδεολογημάτων και των στατιστικών, τόσο είμαστε και εμείς μέρος του προβλήματος. Αντίθετα πρέπει να απαιτήσουμε πρώτα από εμάς την συνειδητοποίηση και την επιστροφή στην απλότητα της επιβίωσης του Ελληνισμού, στο κοινωνείν.

Η Κοινότητα που κράτησε ζωντανό το Γένος των Ελλήνων ανά τους αιώνες, είναι και σήμερα η μόνη διέξοδος από την καταστροφή. Τα ίχνη της λαϊκής και σωματειακής οργάνωσης, υπάρχουν ακόμη, έστω αλλοτριωμένα, έστω εκφυλισμένα,  έστω αδιάφορα για τους πολλούς, αλλά υπάρχουν. Φαινομενολογικά μπορούμε να τα εντοπίσουμε στην Ενορία, στην γειτονιά και στην οικογένεια. Εμπειρικά πρέπει να προσπαθήσουμε να τα βιώσουμε ως κοινωνία σχέσεων, κοινών αναγκών και κοινών αγώνων.

Αν σήμερα ψάχνουμε ένα μήνυμα από το 1821 αυτό δεν είναι οι φτηνοί λεονταρισμοί και οι μπουρδολογίες περί «νέας κατοχής» και «νέας επανάστασης».

Το 1821 έχει να μας πει σήμερα πως για να επιβιώσουμε ως Έλληνες, πως για να τιμωρηθούν οι τύραννοι του λαού και της Πατρίδας μας, η επιστροφή στο κοινοτικό πνεύμα και στην κοινοτική οργάνωση ως τρόπου ζωτικής ύπαρξης και συνύπαρξης, είναι όχι μόνο αναγκαία, αλλά και η μοναδική οδός. Η οδός της Αντίστασης και της Επανάστασης.

Αρχική πηγή:http://www.lavaro21.gr/2017/03/20/to-kinotiko-ideodes-tis-ethnegersias/#.Wre37nZsI4c.facebook