Η Μεγάλη Ύφεση (Great Depression 1929-1933)

Το βίντεο αυτό ρίχνει φως τόσο στις αιτίες όσο και στις συνέπειες της μεγαλύτερης οικονομικής κρίσης του 20ού αιώνα που ονομάστηκε από τους οικονομολόγους ως The Great Depression και αποτελεί σημείο αναφοράς σε όλα τα δοκίμια Μακροοικονομίας. Το ΑΕΠ των ΗΠΑ μειώθηκε κατά 30% ενώ η ανεργία στο ζενίθ της κρίσης έφτασε στο 25% .Το δε 1933 το 40% των εργατών στην μεταποίηση ήταν άνεργοι. Η σημερινή οικονομική κρίση που ξεκίνησε από τον οργασμό κερδοσκοπίας πάνω στα αμερικάνικα ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια (subprime loans) που πυροδότησε ένα παγκόσμιο ντόμινο με την κατάρρευση της μεγάλης αμερικανικής τράπεζας Lehman Brothers, εικάζεται ότι ξεπέρασε την κρίση του 1929. Όσον αφορά την πατρίδα μας την Ελλάδα , έχουμε χάσει σωρευτικά το 30% του ΑΕΠ μας από το 2009 και εντεύθεν και η ανεργία στο πικ της κρίσης έφτασε το 27%. Η σημερινή αποκλιμάκωση της ανεργίας στο 21,7% (με στοιχεία του Απριλίου 2017) οφείλεται κυρίως στη μετανάστευση περί των 400.000 νέων στο εξωτερικό για ένα καλύτερο αύριο . Αυτή η εκροή ανθρωπίνων πόρων αιχμής είναι και ένας από τους λόγους που δεν επανακάμπτει η ελληνική οικονομία. Την ανάπτυξη την φέρνουν οι άνθρωποι. 

Στις ΗΠΑ τότε ξεκίνησε ο διάλογος μεταξύ των αμιγώς φιλελεύθερων οικονομολόγων που σε καμία περίπτωση δεν ήθελαν το κράτος να παρεμβαίνει στην οικονομία με σκοπό την αποσόβηση των δεινών της κρίσης και των οικονομολόγων οπαδών του John Maynard Keynes που πίστευαν ότι το κράτος οφείλει στις μεγάλες υφέσεις να παρεμβαίνει για να απαλύνει τα δεινά .Το κράτος δύναται να καλύψει την αποτυχία της αγοράς να επανακάμψει από μόνη της δια της «επεκτατικής νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής». Το κράτος αυξάνει την ποσότητα του χρήματος που υπάρχει στο οικονομικό σύστημα, αυξάνει τις δημόσιες δαπάνες για μεγάλα δημόσια έργα και δημόσια κατανάλωση , μειώνει τους φορολογικούς συντελεστές και χορηγεί επιδόματα για να τονώσει τη συνολική ζήτηση και σιγά σιγά επανακάμπτει η οικονομία. Οι οικονομολόγοι του κλασικού φιλελευθερισμού , καθώς και οι σημερινοί νεοφιλελεύθεροι οικονομολόγοι, διατείνονται ότι η όποια παρέμβαση του κράτους μόνο συμφορές μπορεί να επιφέρει και πρέπει να αφήσουν την οικονομική κρίση να κάνει τον κύκλο της και να εκτονωθεί. Στο πολιτικό επίπεδο , η εν λόγω κόντρα μετουσιώθηκε στη διαμάχη μεταξύ των πολιτικών ανδρών  Herbert Clark Hoover (1874-1964), ο οποίος διατέλεσε πρόεδρος καθ`όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, και Franklin Delano Roosevelt (1882-1945). 

Τρία χρόνια πριν ο John Maynard Keynes γράψει την πραγματεία του « η γενική θεωρία της απασχόλησης του τόκου και του χρήματος» (1936), οι πρώτοι που εφάρμοσαν τις θέσεις του ήταν ο  Ρούζβελτ στις ΗΠΑ (υλοποιώντας τη «Νέα Συμφωνία»- The New Deal ) και ο Αδόλφος Χίτλερ στη Γερμανία . Η κρατική επεκτατική πολιτική του Ρούζβελτ ήταν φειδωλή και δεν απέφερε καρπούς όπως αυτή του Χίτλερ στη Γερμανία .Θα δείτε στο βίντεο ότι ο Νότος στις ΗΠΑ δεν ωφελήθηκε από τη Νέα Συμφωνία και οι εργάτες μετανάστευαν προς το Βορά προς εύρεση εργασίας.Ο δε Χίτλερ όταν ανέλαβε τα καθήκοντα του το 1933 είχε να αντιμετωπίσει 7 εκατομμύρια ανέργους , οι οποίοι το 1939 ήσαν μόλις 40.000 . Κατάφερε αυτό το θαύμα με Κεϊνσιανές πολιτικές : αύξηση της ποσότητας του χρήματος και δημιουργία παράλληλου νομίσματος (οι υποσχετικές με κρατική εγγύηση). Εξαγγελία τεράστιων δημοσίων έργων, όπως κατασκευή αυτοκινητοδρόμων, υδροφράγματα και εγγειοβελτιωτικά έργα, τεράστιες δαπάνες επανεξοπλισμού (από το 1935 οι Δυτικοί εγγυητές της Συνθήκης των Βερσαλλιών επέτρεψαν στον Χίτλερ να επανεξοπλιστεί και να ναυπηγήσει και πλοία ). Ένα κομμάτι των ανέργων (=άτομα που ψάχνουν ενεργά για εργασία αλλά δεν βρίσκουν) ήταν γυναίκες. Κατάφερε να πείσει τις γυναίκες να εγκαταλείψουν την αγορά εργασίας δίνοντας τους ισχυρά κίνητρα (πχ γενναία επιδότηση της μητρότητας και παρασημοφόρηση των πολύτεκνων γυναικών ως «μάνες του Έθνους» ). 

Η πείνα που ακολούθησε καθ`όλη τη διάρκεια της Great Depression τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη ήταν ζοφερή.Ανεβάζουμε αυτό το βίντεο για να επιδείξουμε ακριβώς αυτό μιας και η δική μας θέση ως χώρα είναι χειρότερη , εφόσον δεν έχουμε μόνο Οικονομική Κρίση αλλά και δημοσιονομική κρίση(αδυναμία εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους και de facto χρεοκοπία), όπου η μία κρίση τροφοδοτεί την άλλη. Τέτοιες καταστάσεις θα ζήσουμε και εδώ , καταστάσεις που τις έζησαν στην Αργεντινή (χώρα με πετρέλαια και παγκόσμιος εξαγωγέας σόγιας) και στη Βενεζουέλα (μία από τις ιδρυτικές χώρες του παγκόσμιου μονοπωλίου/καρτέλ πετρελαίου  OPEC από τη δεκαετία του `60) . Εμείς είμαστε σε πολύ πιο δεινή θέση από αυτούς.