Η Ιδεολογική Υπόσταση του Ευρωπαϊκού Τέρατος

Το περίφημο "ευρωπαϊκό οικοδόμημα" προβάλλεται από τις δύο εναλλακτικές μορφές του οικονομισμού και του υλισμού (Κεφαλαιοκρατία-Κομμουνισμός) ως ένας αποτετελεσμένος μηχανισμός, μικρών ελλείψεων και αδυναμιών, λειτουργών ως αέναος τροφοδότης και διανεμητής του ευρωπαϊκού σωρευμένου πλούτου, ανάγοντας έτσι το όλο σύγχρονο πρόβλημα (και την ψευδό-σύγκρουση των δύο εναλλακτικών) σε μία εκφυλισμένη μορφή παραδικαιοσύνης (κοινωνική δικαιοσύνη), της οποίας οι όροι και ωφελούμενοι εκπροσωπούνται από τις δύο παρατάξεις*· στην πραγματικότητα, το τέρας της ευρωπαϊκής ενώσεως, αποτελεί πολλά περισσότερα από απλό σύστημα κοινωνικό-οικονομικής διαχείρισης και ορθολογικής διανομής χρήματος.

 Η ιδεολογική του επένδυση αποδεικνύει την εγγύτητα του προς τον χώρο που συμβατικά καλείται "Δεξιά", εξ ου και αυτός λυσσωδώς διεκδικεί την πατρότητα και την ιδιοκτησία της μεγαμηχανής της ευρωπαϊκής ένωσης, αλλά και την αντεθνική του στοχοθεσία, που οδηγεί την άλλη παράταξη, την "Αριστερά", στην ίδια λυσσώδη διεκδίκηση. Η ιδεολογία, όπως ορθώς επισημαίνεται, αποτελεί το «άλλο 50% της ιστορίας», υπό την έννοια πως αυτή διαμορφώνει το σύνολο των υποδόριων διεργασιών που συμβαίνουν στο υπόστρωμα της Ιστορίας, ήτοι της αδιόρατης νοηματοδοτήσεως και κινητοποιήσεως εν τέλει της (κάθε) ανθρώπινης πράξης· η συντήρηση της στο μακροπρόθεσμο πεδίο (ιδεολογική "αφοσίωση" ή "πίστη"), εξηγεί την στάση ή ηθική ενός εκάστου καθ΄όλην την διαγωγή του βίου του.** Εξ αυτών τεκμαίρεται η σπουδαιότητα της ιχνογράφησης της "Ευρωπαϊκής Ιδέας", που κατατρύχει τον ευρωπαϊκό κόσμο όσο ποτέ άλλοτε.

Ο 14ος αιώνας αποτελεί το λίκνον του πολιτικού στοχασμού επί του οργανωσιακού σκέλους της ευρωπαϊκής ιδέας· έκτοτε οι ευρωπαϊστές στοχαστές, αναζητούν και προτείνουν ειδικά σχέδια για την ενσάρκωση του "ευρωπαϊκού οράματος", το οποίο συμμορφώνεται προς τις εκάστοτε ανάγκες της τρέχουσας ιστορικό-πολιτικής συγκυρίας, εντός της οποίας αυτά τα "σχέδια" υποβάλλονται. Την εποχή αυτή λοιπόν, συνειδητοποιείται από τους ευρωπαίους μονάρχες η στειρότητα της αντί-καισαροπαπικής εκστρατείας που κήρυξε η Δυναστεία των Γιββελινίων, χοροστατούντος του Φιλίππου Δ΄ του Ωραίου, η οποία κατέρριψε την συνεκτική «Civita Christiana» (Χριστιανοσύνη) της Δύσεως, για να την υποκαταστήσει εν συνεχεία από ισχνά και διάσπαρτα μοναρχικά κρατίδια.

 Η παλινόρθωση του ενιαίου εκείνου χώρου λοιπόν αποπειράται στην βάση της κοινής πίστεως. Όμως, «από την σκιά ενός μοναστηριού προβάλλει μια από τις μεγαλύτερες κατάρες του ανθρωπίνου είδους. Εμφανίζεται ο Λούθηρος και τον ακολουθεί ο Καλβίνος».*** Έτσι, με την έλευση της μεταρρύθμισης, οι όποιες ελπίδες για αποκατάσταση της δυτικής χριστιανοσύνης διαψεύδονται και η πληθύς των κρατιδίων σήμανε την έλευση συγκρουόμενων τοπικών συμφερόντων,τα οποία πλήθυναν έτι περισσότερο με την αρχή των ιακωβίνικων εθνοτήτων που κήρυξε η γαλλική επανάσταση.

Τον 14ο αιώνα λοιπόν, οι πρωταγωνιστές Γιββελίνιοι κατευθύνουν τα της ευρωπαϊκής ένωσης με τον Pierre Dubois να λαμβάνει τον ρόλο του «τεχνοκράτη» που θα επέλυε το διαρθρωτικό ζήτημα: ο Dubois, στο πνεύμα της εποχής, πρότεινε την πλήρη αποθεμελίωση των πρότερων θεσμών επί των οπόιων ηδράσθη η ευρωπαϊκή χριστιανοσύνη και την διάρθρωση μίας συνομοσπονδίας μοναρχών, της Πανευρώπης, της οποίας η ενότητα θα διασφαλιζόταν από ένα υπερ-εθνικό δικαστήριο, εξουσιοδοτημένο με την αρμοδιότητα της διευθέτησης των διιστάμενων θέσεων.

 Η προέλαση του ισλαμικού θηρίου από τα ανατολικά προς ολοένα και δυτικότερες ζώνες, επισπεύδει τις διαδικασίες και κάμπτει τις αντιρρήσεις: έτσι εκπονείται η «Συνάθροιση Ομόνοιας» (Congregatio concordiae) του Antoine Marini η οποία προέβλεπε τον συνασπισμό των δυτικών χριστιανικών δυνάμεων εναντίον των Τούρκων. Η συμμαχία αυτή, προκειμένου να καρποφορήσει, μερίμνησε για τα ζητήματα εσωτερικής απείθειας, αντιπαλοτήτων και εξωτερικών επιθέσεων· αναφορικά με τα πρώτα δύο, οι διαφορές των μερών υπέκειντο σε ένα υπέρ-εθνικό διαιτητικό όργανο τις δεσμευτικές αποφάσεις του οποίου καλούντο οι εμπλεκόμενοι να υπακούσουν. Σε περίπτωση απείθειας προβλέποντο ως και στρατιωτικά αντίποινα. Ως προς το τρίτο ζήτημα, τα συμβαλλόμενα μέρη δεσμεύοντο να συνεπικουρούν το μέρος εκείνο του οποίου το έδαφος εδέχετο τουρκική επίθεση. Τα υπόλοιπα πολιτικά θέματα της συμμαχίας θα συζητούνταν στην κοινή συνέλευση επί της προεδρίας της οποίας θα περνούσαν όλα τα μέρη, εκ περιτροπής. Η ανάσχεση του εξ ανατολών κινδύνου όμως, προκάλεσε και την νέα διπλωματική προσέγγιση των Τούρκων, με την συμμαχία αυτή να φθίνει.

Στα 1600 επανεμφανίζονται μεγαλεπήβολα ευρωπαϊστικά σχέδια, που εξορθολογίζουν τους σκοπούς της ένωσης· εδώ πρωταγωνιστεί ο Maximilien Sully, Υπουργός Οικονομικών του Ερρίκου Δ΄, ο οποίος μετακυλίει το κέντρο βάρους της ευρωπαϊκής προοπτικής στην έννοια της διηνεκούς ειρήνης. Ο Sully συνέγραψε ένα «Μεγάλο Σχέδιο» (Grand Dessein) στο οποίο εκτυλλίσετο η όλη του πρόταση: αρχικά η Ευρώπη διαιρείται σε 15 επικράτειες που αποτελούνται από 6 κληρονομικής μοναρχίες, 5 αιρετές μοναρχίες και 4 δημοκρατίες. Η συνεκτικότητα των κρατών αυτών εξασφαλίζεται μέσω μιας συνομοσπονδίας με επικεφαλής ένα συμβούλιο 40 μελών με τριετή θητεία και "δικαστικές" αρμοδιότητες που θα το εξουσιοδοτούσαν να επιλύει τις διαφορές μεταξύ των δεκαπέντε.

Το σχέδιο όμως προέβλεπε κατάργηση των δασμών αλλά και την σύσταση ενός ευρώ-στρατού, ο εξοπλισμός του οποίου θα προήρχετο κατ΄αναλογίαν από τα δεκαπέντε μέλη και θα ήταν υπεύθυνος για την βίαιη εφαρμογή των αποφάσεων του συμβουλίου, προς τα μέρη εκείνα που δεν αποδέχονταν τις αποφάσεις του· αυτή η στρατιωτική δομή θα εξασφάλιζε την «συνεχή ειρήνη» μεταξύ των κρατών-μελών της συνομοσπονδίας αυτής. Ομοίως,την ίδια περίοδο, ο Emeric Cruce στο έργο του «Συζήτηση των συνθηκών και των μέσων για την εγκαθίδρυση γενικής ειρήνης και της ελευθερίας του εμπορίου σε όλο τον κόσμο» (Le Nouveau Cynee), πειράται να προσανατολίσει τον ευρωπαϊσμό στο ζήτημα της «αενάου ειρήνης».

Εδώ η διαιτησία καθίσταται παγκόσμια: στην ειδική συνέλευση που την ενασκεί περιλαμβάνονται όλα τα χριστιανικά έθνη, αλλά και οι Τούρκοι, οι Κινέζοι, οι Ιάπωνες, οι Πέρσες, κ.α. Το κυριότερο επιχείρημα του Cruce ήταν το ορθολογικό: η «ειρηνική» αυτή παγκοσμιοποίηση, θα επέφερε άρση των εθνικών στεγανών και ως εκ τούτου, των φορολογικών φραγμών που παρεμπόδιζαν την ελεύθερη κίνηση του εμπορίου. Προς τα τέλη του 17ου αιώνος ο William Penn δημοσιεύει το δικό του ευρωπαϊστικό σχέδιο το οποίο, διατηρώντας την ομοσπονδιακή δομή που πρότειναν τα προηγούμενα, αντιτείνει μία αντιπροσώπευση στον κεντρικό θεσμό ανάλογη προς την (υλική) ισχύ των κρατών-μελών της. Οι αποφάσεις θα λαμβάνονταν με πλειοψηφία των 3/4 και η επιβολή τους και εδώ θα στηρίζονταν στο όπλο της στρατιωτικής απειλής.

Με την έλευση του 18ου αιώνα, οι νέοι σκοποί των ενωτικών κειμένων του πρηγουμένου, συστηματικοποιούνται και επιδιώκονται με μεγαλύτερη ακρίβεια και υπολογιστικότητα. Στην αυγή του αιώνα προβάλλει το σχέδιο του αββά Charle-Irenee de Saint Pierre, «Σχέδιο για την διηνεκή ειρήνη στην Ευρώπη», δομημένο σε πέντε θεμελιώδη σημεία: αρχικά προέβλεπε την σύσταση μίας μόνιμης συμμαχίας των κρατών, τα προβλήματα της οποίας θα υπήγοντο στην δικαιοδοσία μιας πανευρωπαϊκής συνέλευσης ή γερουσίας. Τα κράτη θα συμμετείχαν σε έναν κοινό προϋπολογισμό ο οποίος μεταξύ άλλων αναγκών θα κάλυπτε και αυτές της συλλογικής στρατιωτικής εισβολής προς συμμόρφωσιν των απείθαρχων κρατών-μελών. Η σταθερότητα του οικοδομήματος αυτού κατοχυρωνόταν με την πρόβλεψη περί της δυνατότητας αναθεωρήσεως των σημείων της συνθήκης, για την οποία απητείτο ομοφωνία. Η ευρώ-βουλή του οργανισμού αυτού θα αποτελούνταν από 40 μέλη με μία ψήφο και η λήψη των θα συνέβαινε με απλή πλειοψηφία, ενώ απηγορεύετο η διακρατική διπλωματία, έξω από το ευρύτερο ευρώ-πλαίσιο, για τα μέλη.

Τον 19ο αιώνα, κυριαρχεί το έργο του Jeremy Bentham «Αρχές διεθνούς δικαίου» (Principes de droit international) που περιέκλειε μία ενότητα για την «παγκόσμια και διηνεκή ειρήνη»· εδώ ο Bentham απευθύνεται στους λαούς-καινοτομώντας έτσι-και όχι στις ηγεσίας προσπαθώντας να καλλιεργήσει μία λαϊκή, δομημένη στον ωφελιμισμό, ιδεολογία φιλικά προσκείμενη στο ευρωπαϊστικό του όραμα. Μία δεύτερη καινοτομία του Bentham αφορά στην μείωση των εξοπλισμών που συστήνει δια της συγκρότησης μίας διεθνούς αρχής, η οποία επιβλέποντας το πλήρως ελεύθερο εμπόριο, θα έλεγχε τις «ροές» όπλων προς τα κράτη-μέλη. 

Την ίδια περίοδο εμφανίζεται το «Φιλοσοφικό σχέδιο της διηνεκούς ειρήνης» του Εμμανουήλ Κάντ, που στηρίζεται στις πρότερες επισημάνσεις των πασιφιστών ενωτιστών. Με την άνοδο και την πτώση του Ναπολέοντα όμως, το οπτιμιστικό γενικευμένο κλίμα της εποχής καταρρακώνεται και η αξίωση μιας πανευρωπαϊκής συνεχούς ειρήνης εντείνεται. Μέσα στο καταστροφικό από τον πόλεμο περιβάλλον, αναδύεται το έργο του Saint-Simon, «Περί της αναδιοργανώσεως της ευρωπαϊκής κοινωνίας», όπου η ενότητα θα προήρχετο βαθμηδόν με την ίδρυση μίας δικαμεραλικής συνομοσπονδίας αρχικά μεταξύ της Αγγλίας και της Γερμανίας και την σταδιακή είσοδο των λοιπών κρατών σε αυτήν, αφού αποκτούσαν δημοκρατικούς θεσμούς. 

Ο πρόεδρος αυτής της συνομοσπονδίας θα ήταν ένας κληρονομικός μονάρχης ο οποίος, με την βοήθεια μιας ευρωπαϊκής κυβέρνησης, θα διόριζε τα μέλη της άνω βουλής του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου ενώ τα στελέχη της κάτω, θα προήρχοντο από τις διάφορες επαγγελματικές τάξεις· βασικό τους προσόν θεωρείτο ένας «αληθής ευρωπαϊκός πατριωτισμός» που θα τους διευκόλυνε ομού μετά της στυγνής εμποριοκεντρικής τους λογικής να προωθούν το κοινό όφελος των τάξεών τους. Ουσιαστικά το σαινσιμονικό αυτό όραμα, που απηχεί τις ευρύτερες απόψεις του Σαιν Σιμόν περί συνεργασίας Σοσιαλισμού και Καπιταλισμού, αρύεται το όλον πνεύμα του από το πρότυπο της «λειτουργικής» Βουλής των Λόρδων του Βρετανικού συστήματος και ευρύτερα από τον αστικό φιλελευθερισμό των ικανών της εποχής, που όριζε ως δικαιούχους του εκλογικού δικαιώματος μόνον όσους πληρούσαν αυστηρά μορφωτικά και εισοδηματικά κριτήρια. Αυτά τα δύο κριτήρια ετέθησαν και από τον Σαιν Σιμόν για την εκλογή του ευρωπαϊκού του κοινοβουλίου. Τα κεντρικά όργανα της συνομοσπονδίας αυτής, τέλος, θα κατείχαν αυξημένες αρμοδιότητες και επί των τομέων της εξωτερικής πολιτικής και άμυνας.

Η Ιακωβίνικη αρχή των εθνοτήτων θεωρείτο κατά τον 19ο αιώνα ως προστάδιο για την εισαγωγή στην ευρωπαϊκή ενιαία ομοσπονδία· κυριότερος θεωρητικός εκφραστής αυτής της, φαινομενικά, αδύνατης μείξης είναι ο Ιταλός ιακωβινιστής Mazzini με το έργο του «Νέα Ιταλία» δια του οποίου κηρύσσει ότι το γαλλικό πρότυπο του εθνοκρατισμού θα λειτουργήσει ως μηχανισμός απαλείψεως των φυλετικών διαφορών μέσω της αναγωγής των ευρωπαϊκών λαών στο ορθολογικού τύπου έθνος των πολιτών που σε δεύτερο χρόνο θα οδηγήσει στην εμπέδωση μίας κοινής ευρωπαϊκής κρατικής οντότητας η οποία θα σέβεται τις εσωτερικές εθνοτικές διαφορές της. Η ιδέα αυτή αποκορυφώνεται με τον Hugo ο οποίος θεωρείται ο εισηγητής της εθνοκρατικής αυτής ευρωπαϊκής ομοσπονδίας, την οποία περιγράφει ως «Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης»· κατά τον Ουγκώ, η μελλοντική καθολικοποίηση της ψήφου στα νεότευκτα τότε εθνικά κρατίδα θα οδηγούσε σε μία συγχώνευση τους υπό ένα κοινό κράτος-εγγυητή των εθνοτήτων, το οποίο, κατά το πρότυπο των HΠΑ, θα ενασκούσε την κεντρική εξουσία αφήνοντας στις περιφέρειες του μία σειρά εξουσιών. Ο Ουγκώ διέβλεπε από εκείνη την εποχή το σημαίνον βάρος του γαλλικού μοντέρνου πολιτισμού στις διαδικασίες ενοποίησης.

Η αντίδραση στην εθνοκεντρικότητα του ευρωπαϊκού εγχειρήματος του 19ου αιώνα, έρχεται με το κεφαλαιώδες έργο του Προυντόν «Η Αρχή της Ομοσπονδίας» στο οποίο στηρίζει την από-εθνικοποίηση της ενοποιητικής διαδικασίας προκειμένου να αποσοβηθεί ο κίνδυνος της παλινόρθωσης του δεσποτισμού, υπό νεωτερικό ένδυμα· αυτός ο κίνδυνος ήταν αναπόφευκτος κατά τον Προυντόν εάν τα εθνοκράτη συνέχιζαν να αυξάνουν προοδευτικά τις εξουσίες τους. Επιπλέον, σε δεύτερο στάδιο, μία πιθανή συνένωση που θα εδράζεται στην αρχή των εθνοτήτων θα επέφερε την κατίσχυση των ισχυρών κρατών εις βάρος των αδυνάτων. Το αντίδοτο στην εθνοκεντρική αντίληψη της εποχής του, αναπτύσσεται σε τρία επίπεδα, με πρώτο την αποκέντρωση των μεγάλων κρατών σε βαθμό δήμου πριν την συγχώνευσή τους. Δεύτερον, οι υποδιαιρέσεις αυτές θα αποτελούσαν κρατίδια σε μέγεθος περιφέρειας που αρχικά θα έπρεπε να συνενωθούν μεταξύ τους ορίζοντας μία μικρή ομοσπονδία στον «χώρο» όπου προηγουμένως έδρευε το κυρίαρχο έθνος-κράτος και, τρίτον, εν συνεχεία αυτές οι διάσπαρτες μικρό-ομοσπονδίες θα συνενώνονταν από κοινού δημιουργώντας την υπέρ-ομοσπονδία της ευρωπαϊκής ένωσης. Αυτή η ένωση θα διαφύλαττε την ειρήνη και ένα κεντρικό επίπεδο οικονομίας, αποφεύγοντας επεμβάσεις στην εσωτερική λειτουργία των περιφερειών της.


Προς τα τέλη του αιώνα (1870) με την ενίσχυση των εθνικιστικών ιδεολογιών και την μετακύλιση του κέντρου βάρους τους από την ιδέα του πολίτη (πολιτειακός εθνικισμός) στην έννοια του πολιτισμού (πολιτισμικός εθνικισμός) οι υπερεθνικές ιδέες βρίσκονται σε τέλμα. Οι νέες συνθήκες όμως γεννούν νέες αναπροσαρμογές και σχέδια: εδώ πρωταγωνιστούν ο Γιόχαν Μπλουντσίλι και το έργο του «Η οργάνωση μιας κοινωνίας ευρωπαϊκών κρατών». Ο Μπλουντσίλι πρότεινε λοιπόν μία απλή διακυβερνητική συνεργασία κρατών που θα αποτελείτο από ένα «ομοσπονδιακό συμβούλιο», γνωμοδοτικού χαρακτήρα, που δεν θα μπορούσε να επιβάλλει τις αποφάσεις του οι οποίες για να ενασκηθούν, απητείτο ομοφωνία των συμβαλλομένων κρατών. Στις αρχές του 20 αιώνα εμφανίζεται η πρόταση του Anatole Leroy-Beaulieu που υποστήριζε την ίδρυση μιας χαλαρής ομοσπονδίας μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών λόγω των αυξημένων τους πολιτισμικών διαφοροποιήσεων.

Με την είσοδο του 20 αιώνα και τον Α΄Π.Π. ο εθνοκεντρισμός ενισχύεται έτι περαιτέρω και η δυσμενής οικονομική κατάσταση πανευρωπαϊκά προωθεί προστατευτικές λύσεις, εθνικής περιχαράκωσης. Οι φαινομενικά αρνητικές συνθήκες όμως προσέδωσαν ένα υπόστρωμα στοιχείων, που γέννησε την ευρωπαϊστική διανόηση· δημιουργείται ήδη από τα 1923 ένας τεράστιος όγκος διανοητικού υλικού που αποβλέπουν στην συστηματικότερη και ρεαλιστικότερη οργάνωση της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Η νέα αυτή διανοητική τάση δομεί γρήγορα μέσα από μία δεξαμενή ιδεών μία κοινή, γενική επιχειρηματολογία βάσει της οποίας αιτιολογεί την ενοποιητική ιδέα. 

Αυτή αποτελείτο από τρεις βασικούς πυλώνες: α) οι τεχνο-οικονομικές εξελίξεις, προκειμένου να καρποφορήσουν, προέτασσαν αδήριτα την ανάγκη μίας ενοποίησης· β) η ανεξέλεγκτη εθνοκρατική κυριαρχία κατηγορείται ως υπαίτια για την πικρή εμπειρία του πολέμου που σε συνδυασμό με την νέα απειλή, τον μπολσεβίκικο κίνδυνο, καθιστά αναγκαία την ένωση για την αποσόβηση μίας νέας σύρραξης· γ) η φθίνουσα ευρωπαϊκή κυριαρχία, προϊόν των πολέμων, μπορεί να αποκατασταθεί δια της ενοποίησης. Εντός αυτών των πλαισίων η Πανευρώπη του Ριχάρδου Καλλέργη διαδίδεται γρήγορα ως η κατάλληλη πρόταση θεμελίωσης του ενοποιητικού σχεδίου.

 Η Πανευρωπαϊκή Ένωση θα αναπτύσσοταν σε τέσσερα στάδια με πρωταρχικό την σύγκληση μιας ευρωπαϊκής διάσκεψης, που θα οδηγούσε στη σύναψη συνθήκης διαιτησίας μεταξύ των κρατών· στο τρίτο στάδιο, θα δημιουργείτο μία τελωνεικαή ένωση και τελικά, στο τέταρτο βήμα, θα εκπονούνταν ένα κοινό ευρωπαϊκό σύνταγμα. Η πανευρωπαϊκή κίνηση πέτυχε να αποσπάσει την εύνοια διαφόρων στελεχών της τότε ελίτ-πολιτικής και αξιακής-τα οποία ενθυλακώθηκαν και στους αντίστοιχους μεταπολεμικούς σχεδιασμούς που κατέληξαν στην τραγωδία της ευρωπαϊκής κοινότητας. Η κίνηση βεβαίως θεωρήθηκε άμεσα υπερβολικά φιλόδοξη με αποτέλεσμα να προκληθεί το ιστορικό για την ευρωπαϊστική διαδικασία ρήγμα μεταξύ φεντεραλιστών και οικονομιστών (λειτουργιστών)· οι μεν πρώτοι κατέτειναν προς μία ριζοσπαστική και ολοκληρωτική αποδοχή του καλλεργικού ιδεώδους, καταφάσκοντας την έλευση μίας τερατώδους υπερκρατικής δομής (ονόματι "Ηνωμένης Πολιτείες της Ευρώπης") με κοινό σύνταγμα και «ευρωπαϊκό λαό». Οι δε δεύτεροι, με στυγνή ορθολογικότητα, πρότειναν την ενοποίηση των οικονομικών επιπέδων με σκοπό την μεγιστοποίηση του οφέλους αποφεύγοντας τα "μεγαλόπνοα" ιδεώδη και τους οραματισμούς των προηγουμένων. Έκτοτε οι δύο αυτές παρατάξεις θα ανταγωνίζονται εντός του ευρωπαϊστικού στόχου για την προώθηση της πρότασής τους.****

Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η πρόταση της ιουδαϊκής μεσοπολεμικής εσχατολογίας με σαφή σιωνιστικά συνεπαγόμενα που, ως εκ τούτου, περιελάμβαναν όλες τις γήινες ηπείρους και όχι μονάχα την ευρωπαϊκή: ο Ερνστ Μπλοχ οραματίζεται την ίδια εποχή με τον Καλλέργη την «Τρίτη Διαθήκη» του Ιουδαϊκού Λαού, μέσω της οποίας «ο Ιησούς επιστρέφει τελικά πίσω στο λαό του», αλληγορώντας έτσι την επιστροφή της Δύσης (που συμβολίζεται, λόγω της χριστιανικότητάς της, με τον Θεάνθρωπο) στην ανατολική της κοιτίδα την οποίαν ο Μπλοχ συγκεκριμενοποιεί, ορίζοντας ως τέτοια τον ιστορικό παλαιστινιακό χώρο. Το Γκαλούτ (Εβραϊκή Διασπορά) καλείται να δράσει επαναστατικά για την υπέρβαση των εθνοτήτων και των θρησκευτικών Γενών θέτοντας μία «Τρίτη Διαθήκη» στην ανθρωπότητα, ανώτερη τόσο της μωσαϊκής όσο και της χριστιανικής, που θα οδηγήσει στην έλευση της διεθνικής ουτοπίας· σύντομα ο Μπλοχ συνειδητοποίησε πως αυτή η "ουτοπία" που περιέγραφε είχε ήδη θεμελιωθεί στα ανατολικά, στον χώρο που κάποτε αποτελούσε την επικράτεια της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. 

Η οκτωβριανή επανάσταση ορίζεται ως «ένα σημάδι ελπίδας μέσα στην παρακμή της δύσης» την γενίκευση της οποίας εφιστά ο Μπλοχ στους ομοεθνείς τους Εβραίους οι οποίοι άλλως τε είναι τα εγκόσμια υποκείμενα που δρουν ως λαός-κινητήρας για την απολύτρωση της ανθρωπότητας από τις Ωδίνες της Ιστορίας: «Μπροστά σε έναν μεγάλο Εβραίο, οι μεγάλοι άνδρες όλων των άλλων λαών δεν είναι τίποτα παραπάνω από απλές μπουρζουαζίδικες ιδιοφυΐες».*****

Σημειώσεις:

* Ιούλιος Έβολα, μτφ. Παπαγεωργίου Θ., Κείμενα για την Παράδοση και τον σύγχρονο κόσμο, Αθήνα, ΧΑ, 2016, σελ. 44-47, 143-161.

** Μάμφορντ Λιούις, μτφ. Τομανάς Βασίλης, Η ιστορία των Ουτοπιών, Θεσσαλονίκη, Νησίδες, 1998, σελ. 15-26.

*** Ιωσήφ Ντε Μεστρ, μτφ. Αθανασόπουλος Τάκης, Κατά της Γαλλικής Επαναστάσεως, Αθήνα, Καστανιώτη, 1999, σελ. 208· για την εξορθολογιστική δράση του Ιουδαιό-προτεσταντισμού βλ. Βέμπερ Μαξ. μτφ. Κυπραίου Μ.Γ., Αθήνα, Gutenberg, 2006· για την Ιουδαϊκή φύση της αιρέσεως της Διαμαρτύρησης (Προτεσταντισμός) βλ. Χάρνακ Άντολφ, Η Ουσία του Χριστιανισμού (Das Wesen des Christentums), 1977.

**** Χριστοδουλίδης Α. Θεόδωρος, Από την ευρωπαϊκή ιδέα στην ευρωπαϊκή ένωση, Αθήνα, Σιδέρης, 2010, σελ. 11-34.

***** Jurgen Moltmann, μτφ. Γιατζάκης Πέτρος, Ο ερχόμενος Θεός· Χριστιανική εσχατολογία, Αθήνα, Άρτος Ζωής, 2013, σελ. 61-64.

{Στην εικόνα: η Βαβέλ καθημαγμένη}.

Από Μ.Π