Η αλήθεια για την βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας.Ξεσκεπάζουμε την απάτη των νεοπαγανιστών λωποδυτών

Η υπερβολή ορισμένων και η αποσιώπηση γεγονότων οδηγεί στην ιστορική παραμόρφωση. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι τα γεγονότα του 391 μ.Χ. στην Αλεξάνδρεια. Η εικόνα που λανθασμένα δίδεται είναι ότι έως τότε η πόλη ήταν άθικτη και το ίδιο ίσχυε για το Μουσείο, την Βιβλιοθήκη και το Σήμα. Όλα αυτά υποτίθεται ότι παρέμεναν στην αρχική τους κατάσταση, όταν αιφνιδίως τα κατέστρεψε ο όχλος των χριστιανών υπό τις εντολές του επισκόπου Θεόφιλου.

Η «Βιβλιοθήκη» της Αλεξάνδρειας αποτελούταν από τρία συγκροτήματα, υπό ενιαία διεύθυνση:
-Την κεντρική βιβλιοθήκη(«βασιλική», «μεγάλη», «εσωτερική»).
-Τις «αποθήκες».
-Την «θυγάτηρ» βιβλιοθήκη.
Στην κεντρική βιβλιοθήκη υπήρχαν 500.000 έως 700.000 τόμοι και στις άλλες δυο περίπου 50.000 τόμοι.

Η πρώτη καταστροφή έπληξε τις βιβλιοθήκες το 48 π.Χ. Κατά τον «Αλεξανδρινό Πόλεμο», όπου οι ρωμαϊκές δυνάμεις του Ιουλίου Καίσαρα, πολιορκήθηκαν στην Αλεξάνδρεια από τις δυνάμεις του Πτολεμαίου ΙΓ'. Τότε ο Καίσαρ διέταξε να πυρποληθεί ο στόλος των αντιπάλων. Οι φλόγες όμως απλώθηκαν και στην πόλη της οποίας κατέστρεψαν ένα ένα τμήμα, καθώς και την βιβλιοθήκη. Κατά τον Σενέκα κάηκαν 40.000 τόμοι(De Anni Tranquillitate, IX5), κατά τον Ορόσιο 400.000 τόμοι(«Historia Adversus Paganοs» 6.15.31), κατά τον Πλούταρχο η πυρκαγιά «κατέκαυσεν τας Μεγάλας Βιβλιοθήκας» («Καίσαρ», 49), ενώ κατά τον Αύλο Γέλλιο καταστράφηκαν 700.000 τόμοι, «από αμέλεια των στρατιωτών». Με τον αριθμό των 700.000 τόμων συμφωνεί και ο Αμμιανός Μαρκελλίνος(Μ. el-Abbadi, «The Life and Fate of the Ancient Library of Alexandria»). Το συμπέρασμα λοιπόν είναι ότι η μεγάλη καταστροφή της κεντρικής βιβλιοθήκης έγινε κατά τον Αλεξανδρινό Πόλεμο. Επίσης και η αποθήκη καταστράφηκε, όντας στο λιμάνι...περί αυτού μας ομιλεί ο Δίων ο Κάσσιος. Ο Στράβων που έζησε στην Αλεξάνδρεια από το 24 έως το 20 π.Χ. περιγράφει στα «Γεωγραφικά» την πόλη και τα αξιόλογα κτήρια(Μουσείο, Σήμα, θέατρο, λιμάνι, ναούς) αλλά πουθενά δεν αναφέρει για την βασιλική βιβλιοθήκη. Άρα απέμεινε η «θυγάτηρ βιβλιοθήκη» στο Σεράπειον και η βιβλιοθήκη στο Καισάρειον

Οι καταστροφές στην Αλεξάνδρεια δεν σταμάτησαν εδώ. Το 215 μ.Χ. ο Καρακάλλας κατέστειλε εξέγερση στην πόλη και επέβαλε πολλά αντίποινα, με αποτέλεσμα να πληγεί το Βρούχειον.
Το 265 μ.Χ. ο Γαλλιηνός εξεστράτευσε στην Αίγυπτο, και κατέστειλε στάση του επάρχου της. Στην Αλεξάνδρεια έγιναν μάχες με επιπτώσεις στο «Καισάρειον». 
Το 272 μ.Χ. ο Αυρηλιανός κυρίευσε την Αλεξάνδρεια με αποτέλεσμα πολλές καταστροφές. 

«Λίγα χρόνια αργότερα ήρθε η σειρά της Αλεξάνδρειας. τότε έρχεται πραγματικά το τέλος της μεγάλης βιβλιοθήκης, κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης ανάμεσα στη Ζηνοβία και τον Αυρηλιανό, οπότε, όπως γράφει ο Αμμιανός, Η Αλεξάνδρεια έχασε τη συνοικία (amisit regionem) «quae Bruchion appellabatur, diuturnum praestantium hominum domicilium» (XXII, 16, 15)» όπως μας πληροφορεί ο ιστορικός Κανφόρα Λουτσιάνο [«Η Χαμένη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας», Αλεξάνδρεια, Αθήνα 1990, σελ. 202]. 
Αλλού διαβάζουμε:«Το τέλος της βιβλιοθήκης έφτασε ίσως το 270 μ.Χ. ή εκεί γύρω, όταν ο αυτοκράτορας Αυρηλιανός, καταπνίγοντας την εξέγερση του βασιλείου της Παλμύρας, έδωσε λυσσαλέες μάχες στην Αλεξάνδρεια. Τότε ισοπεδώθηκαν τα ανάκτορα, και πιθανόν μαζί τους και η βιβλιοθήκη» Λιονέλ Κασσόν, [«Οι βιβλιοθήκες στον αρχαίο κόσμο», εκδ. ΜΙΕΤ, Αθήνα 2006, σελ. 81]. 
Και αλλού: «Το θλιβερό τέλος της βιβλιοθήκης, σύμφωνα με τον Canfora, το έφεραν οι πόλεμοι του αυτοκράτορα Αυρηλιανού (κυβέρνησε 270-275) με τη Ζηνοβία, τη βασίλισσα της Παλμύρας, όταν καταστράφηκε στην Αλεξάνδρεια και το τμήμα της πόλης Βρουχείον μαζί με το παλαιό βασιλικό ανάκτορο (Ammianus Marcellinus 22,16.15)».
Χόρστ Μπλανκ [«To Βιβλίο στην Αρχαιότητα», εκδ. Παπαδήμα, Αθήνα 1994, σελ. 192].
Άρα συμπεραίνουμε ότι η κεντρική βιβλιοθήκη είχε καταστραφεί ολοκληρωτικά κατά την εκστρατεία του Αυρηλιανού. 
Πάμε να δούμε πως συνδέουν κάποιοι αδαείς τον επίσκοπο Θεόφιλο, με την καταστροφή της βιβλιοθήκης. Η σύνδεση αυτή γίνεται ένας πολύ μεταγενέστερος ιστορικός ο Γιββών, συνέδεσε την βασιλική βιβλιοθήκη με την βιβλιοθήκη του Σεραπείου, όπως μας παρατηρεί ο Κανφόρα Λουτσιάνο, «Η Χαμένη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας», 1990, σελ. 122]. 

Διότι αν είχε κάνει ο Γίββων τον κόπο να μάθει ελληνικά και να μελετήσει σοβαρά το αντικείμενό του, θα ήξερε ότι ήταν γνωστή αυτή η διάκριση των δύο βιβλιοθηκών. Όπως, για παράδειγμα, γράφει ο Επιφάνειος:
«Και ούτως αι βίβλοι εις ελληνίδα εκτεθείσαι απετέθησαν εν τη πρώτη βιβλιοθήκη τη εν τω βρούχιω οικοδομηθείση. Έτι δε ύστερον και ετέρα εγένετο βιβλιοθήκη εν τω Σεραπίω μικροτέρα της πρώτης, ήτις και θυγάτηρ ωνομάσθη αυτής»[Επιφάνιος, «Περί μέτρων και σταθμών», PG 43, 256Β.]

Κατά συνέπεια ο Γιββών δεν μπορούσε να ξεχωρίσει ότι άλλο το «Μουσείο», άλλο η βασιλική βιβλιοθήκη(βιβλιοθήκη Αλεξάνδρειας), άλλο ο ναός του Σέραπι και άλλο η πολύ μικρή βιβλιοθήκη δίπλα από τον ναό του Σέραπι. Ο Κανφόρα Λουτσιάνο, «Η Χαμένη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας», σελ. 83] γράφει: «Τα γεγονότα επί Θεοφίλου όμως, όπως είναι γνωστό, συνδέονται μόνο με τον Ναό του Σέραπι και όχι με την βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας ή με την βοηθητική βιβλιοθήκη δίπλα στο Σεραπείο για την οποία δεν υπάρχουν μαρτυρίες για την καταστροφή της. Εξάλλου, ο ναός του Σέραπι βρισκόταν νοτιοδυτικά της κύριας βιβλιοθήκης και σε αρκετά μεγάλη απόσταση». Εκείνη λοιπόν, την περίοδο το 390-1 μ.Χ. υπήρχαν συγκρούσεις μεταξύ «ειδωλολατρών» και χριστιανών στην Αλεξάνδρεια(με απώλειες για τους χριστιανούς αλλά αυτό ουδείς το λέει) και οι πρώτοι είχαν οχυρωθεί στο ναό του Σέραπι. Η ιστορικός Dzielska Maria [«Υπατία, η Αλεξανδρινή, εκδ. Ενάλιος, Αθήνα 1997, σελ. 150-155»] γράφει: «Μια ομάδα Αλεξανδρινών ειδωλολατρών, των οποίων ο αριθμός ήταν ακόμα σημαντικός, οχυρώθηκε μέσα στον ναό και άρχισε να επιτίθεται στους πολιορκητές χριστιανούς. Αυτό έδωσε στον Θεόφιλο την ευκαιρία να στραφεί στις πολιτικές και στρατιωτικές αρχές για βοήθεια. Το ζήτημα τερματίστηκε με ένα διάταγμα του αυτοκράτορα που ανάγκασε τους ειδωλολάτρες να εγκαταλείψουν τον ναό, ανακήρυξε μάρτυρες τους σκοτωμένους χριστιανούς και παρέδωσε το Σεραπείο στην εκκλησία […] Ξέρουμε […] δυο Αλεξανδρινούς γραμματικούς που πήραν μέρος στην άμυνα του Σεραπείου […] Ο Αμμώνιος […] και ο Ελλάδιος […] Στην Κωνσταντινούπολη, όπου κατέφυγαν μετά τις ταραχές του 391-392, αναπολούσαν και οι δύο με θλίψη τα γεγονότα της Αλεξανδρείας […] Από την πλευρά του, ο Ελλάδιος επαιρόταν ότι είχε σκοτώσει εννέα χριστιανούς στις συγκρούσεις των δρόμων».

Συμπέρασμα: Η βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας δεν είχε καμία σχέση με τον ναό του Σέραπι, άλλωστε η βιβλιοθήκη είχε καταστραφεί η μάλλον είχαν καταστραφεί ολοκληρωτικά όλοι οι τόμοι της το 270 μ.Χ. κατά την εκστρατεία του Αυρηλιανού. Ο Θεόφιλος και οι χριστιανοί στα γεγονότα του 391 μ.Χ. δεν είχαν καμία σχέση με την ήδη κατεστραμμένη βιβλιοθήκη, αλλά με πολιορκία τον ναό του Σέραπι, όπου ήταν οχυρωμένοι «ειδωλολάτρες» οι οποίοι είχαν σκοτώσει κάποιους χριστιανούς.

Για την βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας υπάρχει και μια ιστορική άποψη ότι συνέχισε να υπάρχει στο Βυζάντιο και ότι καταστράφηκε από τους Άραβες το 642 μ.Χ. 
Ο Αβδούλ Λατίφ που επισκέφτηκε την Αλεξάνδρεια το 1200 μ.Χ. γράφει: «Εδώ βρισκόταν η βιβλιοθήκη που πυρπόλησε ο Άμρ, με διαταγή του Ομάρ» [«Journey to Egypt»].
Ο Ίμπν Κιφτί στο «Ιστορία σοφών ανδρών» γράφει ότι ο κατακτητής της Αλεξανδρείας Άμρ ρώτησε τον χαλίφη Ομάρ τι να κάνει τα βιβλία που βρήκε στην πόλη. Και ο Ομάρ του απάντησε: «αν το περιεχόμενο τους δεν αντιτίθεται προς του Κορανίου, μας είναι άχρηστα. Εάν αντιτίθεται, μας είναι ανεπιθύμητα. Συνεπώς να τα καταστρέψετε»

Ι.Βεζανής (facebook: Παρατηρητήριο Ελληνοφώνων Γραικύλων )